Çocukla İletişim
ÇOCUKLA İLETİŞİMDE AİLE
Çocuklar hayatlarının ilk günlerinden itibaren anne babalarının tepkilerine ve duygularına fazlaca duyarlıdırlar. Dolayısıyla çocukla kurulacak iletişimin kalitesi çocuk ile anne baba arasında ki sorunların hem ortaya çıkışında hem de çözümün de belirleyicidir. Çocukla nasıl iletişim kurulacağı ya da kurulamayacağını bilmek anne babanın en başta öğrenmesi gerekenler arasındadır. Anne babanın görevi çocuğa kurallarla dolu bir kışla ya da okul değil, yuva sağlamaktır.
Her anne babanın mizacı, özellikleri, yetiştirilme tarzı, çocuklarla ilişki kurabilme yeteneği gibi faktörlerden etkilenen anne babalık tutum ve biçimi vardır. Yapılan araştırmalar sonucu genel olarak 4 tip anne baba tutumundan söz edebilir.
Bunlar;
- Egemen (baskın otoriter ) anne babalar,
- Çocuğunu ihmal eden anne babalar,
- Yumuşak tutum sergileyen anne babalar,
- Kuralları öğreten sevecen anne babalardır.
Çocuğun davranışları sizin hangi tip anne- baba tutumunu sergilediğinize göre değişebilir.
Egemen ve Otoriter Tutum
Baskıcı, kuralcı ve egemen tutum sergileyen anne babalar çocuklarının çok az açıklama getirerek ya da hiç açıklama getirmeden kurallara uymasını beklerler. Genellikle çocuklarının üzerinde tam hakimiyet kurmak ve kontrolü tamamen ellerinde tutmak arzusundadırlar. Bu anne babalar çocuklarını dinlemektense gözlemlemeyi tercih ederler ve soru sormalarından hoşlanmazlar. Çocukların özgürlük arayışlarına izin vermezler. En önemli amaç itaatkar çocuk yetiştirmektir. Çocuğun ilgi ve sevgi gereksinimini karşılamaktan uzak dururlar. Sonuç olarak bu anne babalar çoğunlukla agresif, öfkeli, sinirli ,kurallara uymakta güçlük çeken, saygısız davranan ve otoriteye başkaldıran çocuklara sahip olurlar.
Çocuğu İhmal Eden Durum
Bu anne babalar çocuklarına sevgi, ilgi ve şefkat göstermezler, aynı zamanda kuralları öğretmeye ve onları disiplin altına almaya da çalışmazlar. Çocuklarına karşı ilgisizlikleri nedeniyle sabırsız davranır, kolayca sinirlenir ve çocukla ilgilenilmesi gereken durumlarda aşırı tepki gösterirler. Kendi ilgi ve zevkleri için saatler harcamaktan kaçınmazken çocuklarına ayıracakları vakitleri yoktur. Çok yoğundurlar, çok işleri vardır. Eğer evde çocuk bakıcısı var ise çocukla genellikle bakıcı ilgilenir. Sonuç olarak bu çocuklar kendine güveni olmayan, isyankar, iyi ve üstün olmak için çaba göstermeyen çocuklardır.
Yumuşak ve Koruyucu Tutum
Bu anne babalar sakin, çocuğuna destek vermeye çalışan anne babalardır. Ancak çocuklarına kuralları öğretmekte ve bunların uygulanması konusunda yetersiz kalırlar. Çocuklarını aşırı korur ve kollarlar. Çocukları yanlış bir hareket yaptığında dahi onları disipline etmek için uyarmaktan kaçınırlar.
Katı ve sert anne- baba imajı vermekten çekinirler. Çocukların toplum içinde sadece deneyim ve kendi seçimleriyle doğruyu bulacaklarına inanırlar. Bireyliği ön plana çıkarma çabası gösterirler. Bu anne babaların çocukları genellikle toplumsal kurallara uymakta zorlanan, öz güvenleri az, sürekli kontrol altında olduklarını düşünen, anne babasını idare etmeye ve elinde tutmaya çalışan çocuklardır.
Kuralları öğreten, Sevecen Tutum
Bu anne babalar çocuklarına doğruyu, yanlışı ve bunun doğuracağı sonuçları açık bir şekilde öğretirler. Çocuğa sevgisini esirgemez, bunu gösterir ve tüm ihtiyaçlarını gidermek için çaba harcar ve zamanın bir kısmını çocuğuna ayırırlar. Böyle yetiştirilen çocuklar kendilerini daha güvenli hissederler. Öz güvenleri fazladır ve hangi koşulda olursa olsun sevildiklerini bilirler.
Anne babalar çocuklarına karşı nasıl tutum içinde olduklarını sorgulamak zorundadırlar. Bu tutum bir çok uyum sorunu yaşayan hiperaktif çocuklar için daha da önem kazanır. Örneğin, siz bazı tutum ve davranışlarınızla istemeden dahi olsa çocuğun agresif, başkaldıran ve uyumsuz özelliklerini pekiştirebilirsiniz. Kuralları öğreten, sevecen anne-baba tutumu, engelleme ile izin verme arasında çok ince ve hassas dengenin korunmasını sağlamaya yöneliktir.
Psikiyatrist Uzman Doktor Ava Şirin Tav - Antalya Nirvana Psikiyatri Kliniği