İnsan bağımlılığı

Kötüye kullanıldığı bir ilişkiyi bırakamamak, hep o kişi için var olmak, hep kendisinden ödünler vermek, “hayır” diyemem ek, kendi isteklerine göre değil diğerini memnun etmek için yaşamak, başka bir kişinin problemlerini yüklenmek, başkasının problemlerini çözmekle görevliymiş gibi bir hale girmek insan bağımlılığının belirtileridir Bir alkol ya da madde bağımlısı ile uzun süre yaşamayı başarmış kişilerin çoğu insan bağımlısıdır. Hiçbir alkol ya da madde bağımlısı yanında bir insan bağımlısı (eş bağımlı, kodependent( olmadan bağımlılığını sürdüremez. İnsan bağımlısı kişilerin yetiştikleri ailelerde de bağımlılık sıktır.

Örneğin alkolik bir babanın kızının, evdeki kötü ortamdan uzaklaşmak için evlendiği eşinin de aşırı alkol kullanıyor ya da dayakçı çıkması rastlantı değil, bilinç dışı bir mekanizmanın ürünüdür.

İnsan bağımlılarının hayatları kontrol etme ve edilme üzerine kuruludur. Temelde kendilerine güvensiz oldukları ya da kendileri ile barışık olmadıkları ya da tek başlarına var olmada güçlük çekiyor oldukları için güçsüz gördükleri başka birisini kurtarmaya çalışarak ya da ona tabi olarak kendilerini güçlü hissederler.

Çok acı ve çile çekmelerine rağmen aslında ilişkide bir bakıma yöneten konumundadırlar. Acizlikleri dahi bir yönetme aracı olabilir. Farkında olmadan diğer kişinin kötü davranışlarına zemin hazırlar, sonra da bundan dert yanabilirler. Çalışıp iyi bir gelire sahip olduğu halde işsiz, alkolik ve dayakçı kocasını bırakamayan yüksek tahsilli bir hastam bunun tipik örneğiydi. Bu bayanın ailesi ayrılmasını destekliyor ve her türlü imkanı sunuyordu. Bayan, çocuğu için buna katlandığını öne sürüyordu ancak çocuğun o ortamda ruhsal olarak çok daha fazla zarar gördüğü açıktı. Eşine karşı hiçbir tavır koyamıyor, ayrılma tehditleri hep havada kalıyordu. Eşinin sıkıntı çekmesine dayanamadığı için eve alkol alıp getiriyor ve bir yandan da az içmesi için söylenip duruyordu. Her zaman karşısındaki kişinin bir gün kendisine iyi davranacağı ümidini taşırlar ve olumsuzlukları affederler.

Örneğin kendisine kötü davranan, yeterince ve uygun şek ilde ilgilenmeyen, sorunlu erkek arkadaşının aslında özünde çok iyi bir insan olduğuna inanan genç kız nişanlanıp ilişkileri resmiyete döküldüğünde sevdiği oğlanın düzeleceğine inanır. Nişanlandıktan sonra problemler devam eder. İnsan bağımlısı kız, nişanlısının bütün hataları için birer mazeret bulur. Örneğin nişanlısının aşırı kıskançlığı ve kısıtlamaları kendisini sevmesindendir.

Evlendikten sonra her şeyin daha iyi olacağına inanır. Ancak evlendikten bir süre sonra eşi kendisini dövmeye ve eve fazla uğramamaya başlar. Bir çocukları olduktan sonra eşinin evine ve kendisine bağlanacağını düşünerek avunur. Bu hikaye böyle devam eder gider. Eşinin kötü tutumlarından sürekli şikayet etmesine rağmen ona karşı ciddi bir tavır alamaz, kendisini hep ezdirir. Diğer taraftan çocuğuna aşırı düşkündür, yaşı ilerlemesine rağmen onun hayatını en ince noktalarına kadar kontrol etmeye çalışır.

Çaresi
Kendine güven kazanmak, kendiyle barışık hale gelmek, kendini sevmeyi ve kendi için yaşayabilmeyi öğrenmek, ayakları üzerinde durabilir olmak, başkalarına hayır diyebilmek bu kişilerin kazanmaları gereken özelliklerdir. Sosyal ilişkilerini arttırmalı ve eğer çalışmıyorlarsa uğraş ya da hobiler edinmelidirler. Uzun süreli bir psikoterapiden yararlanırlar.